شتاب در بومی سازی فناوری های میکرو ایران در راه توسعه نیمه هادی ها
ایت بال: ایران با تمرکز ویژه بر بومی سازی فناوری های میکرو و نیمه هادی، قدمهای مؤثری در توسعه صنعت پیشرفته تراشه سازی برداشته است.
به گزارش ایت بال به نقل از مهر، فناوری میکرو که ابتدا در حوزه الکترونیک به عنوان بخشی از تحقیقات علمی عنوان شد، از دهه ۱۹۶۰ میلادی کم کم به صنعتی پیشتاز تبدیل گردید و به عنوان یکی از محرک های اصلی توسعه علمی در حوزه های مختلف شناخته شد.
اهمیت راهبردی فناوری های میکرو در توسعه اقتصادی، صنعتی، دفاعی و اجتماعی، باعث شده است که این حوزه همچنان در زمره اولویت های کلیدی خیلی از کشورها قرار گیرد. این فناوری در بخشهایی مانند حمل و نقل، سلامت، کشاورزی، انرژی، دفاع و سایر صنایع، ارزش افزوده چشم گیری بوجود آورده و به عنوان راهکاری موثر برای عبور از چالش های صنعتی و اجتماعی شناخته می شود.
در ایران نیز، از دهه ۱۳۷۰ شمسی، برنامه ریزی برای توسعه این فناوری شروع شد. این روند با تأسیس ستادهای تخصصی، ورود صنایع به تولید قطعات میکرو و آموزش نیروی انسانی ادامه یافت. فناوری میکرو با بهینه سازی فرآیندهای صنعتی، مدیریت مصرف انرژی، ارتقاء خدمات سلامت و همینطور فراهم سازی زیرساخت های ضروری برای تحقق اهداف دیجیتال و اقتصادی کشور، به کاهش وابستگی به فناوری های خارجی کمک کرده و جایگاه مناسبی در زمینه تحول دیجیتال یافته است.
با وجود ایجاد زیرساخت های پژوهشی و کسب تجربیات پرارزش در این عرصه، هنوز شکاف فناورانه قابل توجهی میان ایران و کشورهای پیشرو وجود دارد.
بر اساس ماده ۱ سند ملی توسعه علوم و فناوری نانو، فناوری هایی که در آنها یکی از ابعاد مواد، قطعات یا سیستم ها در مقیاس میکرو (بین ۰٫۱ تا ۱۰۰۰ میکرون) قرار گیرد، به عنوان فناوری میکرو شناخته می شوند. این فناوری ها شامل حوزه هایی نظیر: مواد با ساختار میکرو، میکروالکترونیک، سیستم های میکروالکترومکانیکی (MEMS)، میکرو روبات ها، لابراتوار روی تراشه (Lab-on-a-Chip) و میکرو حسگرها می شود.
لازم به ذکر است که حوزه هایی مانند میکروبیولوژی و سایر شاخه های زیست فناوری از تعریف فناوری میکرو مستثنی هستند.
اقدامات شاخص در حوزه فناوری میکرو
در ادامه، اقدامات شاخص انجام شده در سال قبل در حوزه های کلیدی فناوری میکرو عرضه می شود: میکروالکترونیک (Microelectronics):
تمرکز بر طراحی و توسعه تراشه های نیمه رسانا و ادغام عناصر مکانیکی و الکترونیکی، بخصوص در کاربردهای در رابطه با صنعت خودرو، تجهیزات پزشکی و ابزار دقیق. نیمه رساناها (Semiconductors):
توسعه فناوری های پایه در طراحی و ساخت نیمه رساناهای پیشرفته با هدف خودکفایی فناوری و رقابت پذیری در بازار جهانی. سامانه های خودتوان (Self-Powered Systems – SPS):
طراحی و توسعه ابزارهای پایش هوشمند که بدون احتیاج به منبع تغذیه خارجی، قادر به نظارت دائمی و دقیق در محیط های مختلف هستند. الکترونیک چاپی (Printed Electronics):
تولید مدارهای منعطف جهت استفاده در تجهیزات پوشیدنی، نمایشگرها و حسگرهای زیستی، برای توسعه ی محصولات سبک و پیشرفته. آزمون های تشخیص بر بالین (Point of Care Tests – POCT):
عرضه خدمات پزشکی سریع و دقیق از راه ابزارهای قابل حمل، بخصوص جهت استفاده در مناطق محروم یا شرایط اضطراری درمانی.
بررسی روندهای نوین و زیرساخت های توسعه فناوری های میکروالکترونیک و نیمه هادی در کشور
در راستای توسعه فناوری های پیشرفته، مجموعه ای از مطالعات تخصصی در حوزه میکروالکترونیک و نیمه هادی ها در سال ۱۴۰۳ انجام شده که به بررسی آینده این حوزه، تجهیزات کلیدی تولید تراشه، تجربیات بین المللی و زیرساخت های داخلی پرداخته است.
مطالعه فناوری های آینده در میکروالکترونیک
یکی از مهم ترین این اقدامات، طرح مطالعاتی فناوری های آینده در میکروالکترونیک بود که با هدف بررسی تکنولوژی های جدید در ساخت تراشه و روش های پیشرفته محاسباتی انجام شد. این مطالعه بر فناوری هایی نظیر ترانزیستورهای سه بعدی، مواد دوبعدی، اتصالات نوری، محاسبات کوانتومی، محاسبات نورومورفیک و اسپینترونیک تمرکز داشت.
در مرحله بعد، یک مقایسه تطبیقی میان این فناوری ها صورت پذیرفت تا اولویت های توسعه ای کشور در این زمینه شناسایی شود. ارزیابی ها شامل بررسی چالش های فنی، نیازمندی های سرمایه گذاری و مزیت های رقابتی هر فناوری بود. سرانجام، حوزه های “تراشه ها” و “محاسبات نورومورفیک” به عنوان اولویت های اصلی توسعه برای کشور معرفی گشتند. همچنین، لیستی از محققان داخلی فعال در این زمینه ها تهیه و دسته بندی شد.
مطالعه تجهیزات کلیدی در فَب های تولید تراشه
در ادامه مسیر توسعه فناوری میکروالکترونیک، طرح مطالعاتی تجهیزات منتخب فَب های تولید تراشه هم اجرایی شد. هدف از این مطالعه، امکان سنجی ساخت داخلی تجهیزات حیاتی و تأمین منابع مالی مورد نیاز برای توسعه آنها بود.
در این راستا، پنج تجهیز کلیدی شناسایی و مورد بررسی اولیه قرار گرفتند: تطبیق ماسک (Mask Aligner) رسوب دهی شیمیایی بخار در فشار پایین (LPCVD) لیتوگرافی پرتو الکترونی (EBL) رسوب دهی شیمیایی بخار آلی-فلزی (MOCVD) طیف سنجی جرمی یون ثانویه (SIMS)
این مطالعه زمینه ساز تدوین نقشه راه بومی سازی این تجهیزات در سالهای آتی خواهد بود.
بررسی تجربه چین در توسعه صنعت نیمه هادی
در قالب طرح مطالعاتی صنعت نیمه هادی چین، مسیر پرچالش توسعه این کشور در دهه های گذشته مورد بررسی قرار گرفت. این گزارش به تحلیل راهبردهای موفق چین در اختصاص منابع مالی گسترده، اصلاح سیاستهای سرمایه گذاری، ترویج بومی سازی و ایجاد خوشه های صنعتی پرداخته است.
با وجود موفقیتهای قابل توجه، همچنان چالش هایی همچون وابستگی به فناوری های خارجی و تمرکز بر فرآیندهای بالغ تر (بیش از ۲۸ نانومتر) در چین وجود دارد. هدف اصلی سیاستهای این کشور، کاهش وابستگی به واردات تراشه، ایجاد اکوسیستم داخلی قوی و رقابت با قدرت های جهانی در فناوری های پیشرفته تر عنوان شده است.
این گزارش، تصویری جامع از وضعیت فعلی، سیاست ها، توزیع جغرافیایی شرکت ها و سطح پیشرفت صنعت نیمه هادی در چین ارائه می کند.
شناسایی ظرفیتهای آزمایشگاهی در کشور
دسترسی به تجهیزات و خدمات آزمایشگاهی، از ارکان توسعه تکنولوژی های جدید بحساب می آید. بر همین اساس، در سال ۱۴۰۳، طرح شناسایی و پایش لابراتوار های تخصصی حوزه میکروالکترونیک به اجرا درآمد.
در این طرح، اطلاعات لابراتوار های فعال در سرتاسر کشور گردآوری و ارزیابی شد. هدف از این اقدام، تشکیل بانک اطلاعاتی از ظرفیتهای موجود برای دفاع از تحقیقات و پروژه های توسعه ای در حوزه میکروالکترونیک و نیمه هادی بود.
منبع: ایت بال
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب