گزارش ایت بال؛
قلب نیروگاه ها با توربینهای ایرانی می تپد
ایت بال: توان كشور در زمینه طراحی و ساخت توربین بعنوان قلب تپنده نیروگاه ها حالا به حدی رسیده كه علاوه بر صرفه جویی ارزی و تولید مدلهای پیشرفته می توان به صادرات آن نیز بیش از گذشته تمركز كرد.
خبرگزاری مهر -گروه دانش و فناوری؛ میترا سعیدی کیا: فناوری های توربین در تمام دنیا یکی از فناوری های پیشرفته و های تک محسوب می شوند و از سطح پیچیدگی فناوری بالایی برخوردار می باشند. توربین ها عمدتاً در مجموعه صنعت هوایی (در موتورهای انواع هواپیما)، صنعت آب و برق و نیروگاه ها کاربرد گسترده ای دارند و محققان کشور توانسته اند در شرکتهای بزرگ طی سالهای اخیر به حوزه توربین سازی ورود پیدا کنند.
اکنون شرکتهای دانش بنیانی در کشور مشغول ساخت این توربین ها هستند که بخش عمده ای از انتقال گاز و برق به واسطه آنها صورت می گیرد؛ ضمن اینکه این شرکت ها علاوه بر تولید توربین های کاربردی در صنعت برق، گاز و آب بر تولید و توسعه توربین های قابل استفاده در موتور هواپیما هم تمرکز کرده اند.
از سوی دیگر مبحث دیگری که در مورد توربین ها مهم به حساب می آید، اورهال و تعمیر توربین است که از اهمیت بالا و پیچیدگی زیادی برخوردار می باشد. هر اقدامی در زمینه طراحی، ساخت، تعمیر و نگهداری تجهیزات توربین ها نیازمند کار عمیق دانش بنیانی است که پژوهشگران و نخبگان ایرانی توانسته اند در این حوزه هم به خوبی ورود کنند.
به گفته مسؤلان، حالا توربین های هوایی کشور به واسطه دانش شرکتهای دانش بنیان و واحدهای فناور سرپا مانده است و این بدان معناست که تعمیر و نگهداری توربین ها هم می تواند بخشی از این تکنولوژی پیچیده به شمار برود.
با توجه به اینکه این توربین ها برای توسعه شبکه برق و گازرسانی پالایشگاه ها و پتروپالایشگاه ها بکار می روند از اهمیت بالایی برخوردار می باشند و اگر زیرساخت تولید این توربین ها را نداشته باشیم نه تنها در تولید برق بلکه در گاز و پتروشیمی هم با مشکلاتی مواجه می شویم؛ ازاین رو تولید توربین ها در کشور یک مساله استراتژیک به حساب می آید.
در راستای اهمیت این مورد سعی کردیم تا ابتدا با بررسی وضعیت کشور از نظر توربین سازی به توان محققان و فارغ التحصیلان کشور در زمینه توسعه این توربین ها اشاره نماییم و از آخرین برنامه های آنها در تولید توربین های پیشرفته آگاه شویم.
ایران همپای توربین سازهای آمریکایی و اروپایی
دکتر اسماعیل قادری فر، رئیس مرکز توسعه فناوری های راهبردی معاونت علمی و فناوری در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار نمود: خوشبختانه جمهوری اسلامی ایران به واسطه توان شرکتهای دانش بنیان و فناوری های بومی که در خودش دارد توانسته بخش عظیمی از صنعت نیروگاهی و هوایی کشور که وابسته به صنایع توربینی هستند را تأمین کنند. این شرکتهای دانش بنیان توانسته اند با تأمین نیاز صنعت نیروگاهی و هوایی، تاثیر بسزایی در ظهور و بروز زنجیره ارزش فناوری های پیچیده «توربین» داشته باشند.
قادری فر با اشاره به اینکه امروز بیشتر از ۵۰ -۶۰ شرکت فعال در عرصه توربین فعالیت می نمایند، اظهار داشت: بخشی از این شرکت ها در حوزه تعمیرات و نگهداری توربین های پیچیده هوایی مشغول فعالیت هستند و برخی دیگر در زمینه تولید قطعات و تجهیزات و نهایتاً توربین؛ همین مبحث سبب سرپا ماندن و عمر بالای قطعات توربینی در ناوگان هوایی کشور شده است.
به گفته رئیس مرکز فناوری های راهبردی معاونت علمی و فناوری، صنعت هوایی کشور یکی از صنایعی است که همواره در طول سالهای پس از انقلاب با تحریم های سخت مواجه بوده و تحریم آن در ارتباط با سالهای اخیر نیست ازاین رو طی ۴۲-۴۳ سال گذشته همواره محققان به فکر ورود به این بخش پیچیده بوده اند.
قادری فر با تکیه بر اینکه قلب تپنده صنایع نیروگاه بخار و برق -آبی توربین ها هستند، اظهار داشت: کشور ما در زمینه طراحی و ساخت انواع توربین ها خوش درخشیده و افزایش ظرفیت تولید نیروگاه های برق-آبی و خودکفا شدن در تولید برق یکی از علائم پیشرفته بودن در ساخت انواع توربین است.
وی تصریح کرد: ما به جرأت مدعی هستیم که در زمینه صنعت توربین همپا با پیشرفته ترین شرکتهای توربین ساز امریکایی و اروپایی کار می نماییم و این سبب افتخار است که در صنعت هوایی و نیروگاهی شرکتهای دانش بنیان به خوبی عمل کرده اند.
ما به جرأت مدعی هستیم که در زمینه صنعت توربین همپا با پیشرفته ترین شرکتهای توربین ساز امریکایی و اروپایی کار می نماییم و این سبب افتخار است که در صنعت هوایی و نیروگاهی شرکتهای دانش بنیان به خوبی عمل کرده اند به قول وی، یکی از موضوعاتی که قابل ارتقا و اتکا در صنعت توربینی کشور است، مبحث تسلط بر دانش طراحی و ساخت انواع توربین های سنگین است که پروژه های خوبی در بعضی شرکتهای دانش بنیان همچون ساخت «توربوفن» شروع شده است.
برنامه برای تولید توربین های راندمان بالا
رئیس مرکز فناوری های راهبردی معاونت علمی و فناوری افزود: ما این نوید را به مردم و جامعه فناوری می دهیم که همچنان شرکتهای دانش بنیان در زمینه اورهال و تعمیرات صنعت توربینی خیلی خوب درخشیدند تا جایی که بزودی کشور ما در زمینه ساخت پیشرفته ترین صنایع توربینی با راندمان بالا بتواند حضور بیشتر و پررنگ تری در جمع کشورهای پیشرفته داشته باشد.
وی ضمن اشاره به آخرین روش اورهال و بکارگیری آن در کشور افزود: یکی دیگر از پایه های مبحث اورهال یا تعمیر و نگهداری توربین ها، استفاده از فناوری های پیشرفته لیزر است که در این حوزه شرکتهای دیگری ورود پیدا کرده اند تا بحث تعمیرات بر پایه فناوری های اپتیک و لیزر باشد که این هم از فناوری بالایی برخوردار می باشد. ما مدعی هستیم که همراه با پیشرفته ترین کشورهای اروپایی و امریکایی نعل به نعل و پا به پای آنها در تأمین، تولید و اورهال توربین ها برای صنایع حرکت می نماییم.
رئیس مرکز فناوری های راهبردی معاونت علمی و فناوری تصریح کرد: این ظرفیت در حوزه فناوری های پیچیده و پیشرفته توربینی دنیا به خوبی شکوفا شده و امیدوار هستیم که بارقه های امید را بتوانیم در سایر حوزه ها به کار بگیریم و از توانایی متخصصان، نخبگان، فناوران و نوآوران بیشترین استفاده را ببریم.
وی تصریح کرد: با عنایت به مقوله تحریم و پیچیدگی بالای فناوری های این حوزه اساسا میزان صرفه جویی ارزی ساخت توربین ها در کشور قابل ملاحظه است.
صادراتی که حاصل تولید توربین های ایرانی است
قادری فر هم در ادامه اظهار داشت: کشور توانسته با تولیدات شرکتهای دانش بنیان در زمینه توربین ها به صادرات خدمات فنی- مهندسی و نیروگاهی برسد؛ به صورتی که حالا با افتخار، برق کشور عراق در خیلی از استان های همجوار خودمان را تأمین می نماییم و این منبع ارزآوری و سودآوری برای کشور به حساب می آید. در واقع این ارزآوری و سودآوری برای کشور بر پایه تولید توربین هایی است که توسط متخصصان ایرانی طراحی، ساخته، تعمیر و نگهداری می شود.
به گفته وی، در زمینه تعمیر و نگهداری ناوگان هوایی کشور خودمان هم به واسطه متخصصانمان خودکفا شده ایم که همین بازار خوبی در کشورهای منطقه و همسایه بوجود آورده است.
وی تصریح کرد: ما امکان صادرات خدمات فنی مهندسی، صادرات برق و استفاده از ظرفیت تعمیر و نگهداری برای سودآوری و ارزآوری شرکتهای دانش بنیان را داریم.
قادری فر اضافه کرد: حالا خودکفایی در حوزه نگهداری و اورهال اساسی توربین ها، ما را به حدی از توانمندی رسانده که در چند دهه اخیر شاید جهش آن در حوزه ساخت انواع موتورهای توربینی اتفاق افتاده به صورتی که پیشبینی می نماییم ان شاءالله تا یک الی دوسال آینده خبرهای خوبی از شرکتهای دانش بنیان ایرانی در زمینه طراحی و ساخت انواع توربین های سنگین با قابلیت های پیشرفته داشته باشیم.
وی تصریح کرد: تمام دانش فنی ساخت توربین ها را متخصصان ایرانی بدست آورده اند و در مواد اولیه هم وابستگی به هیچ کشوری نداریم به صورتی که حالا کسب و کار عظیمی برای توسعه بازار این محصول در بازارهای ملی و بین المللی ایجادشده است.
انتقال بیشتر از دو سوم گاز با توربین های ایرانی
در ادامه بررسی وضعیت توانمندی کشور در زمینه تولید توربین به سراغ یکی از تولید کنندگان رفتیم که گفته می شود سالهاست با تولید توربین ها در توسعه انتقال شبکه برق و گاز نقش مهمی ایفا کرده اند؛ این شرکت هم در جهت توسعه توربین ها برای کاربرد صنعت هوایی پیش قدم شده است.
هیوا خالدی، مدیرعامل یک شرکت دانش بنیان سازنده توربین های گازی صنعتی در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار نمود: این هلدینگ کار خویش را با ساخت توربین ۲۵ مگاوات (تحت لیسانس یک شرکت خارجی) شروع کرد که برای انتقال گاز کشور و پالایشگاه های گاز و پتروشیمی کاربرد داشت. در همان ابتدا هشتاد درصد کار ما با شرکت ملی گاز بود اما چون با دور اول تحریم ها مواجه شدیم، توانستیم در آن زمان پروژه ای برای رفع این خلاء تکمیل نماییم تا دانش طراحی توربین هم شکل بگیرد.
وی افزود: در همین راستا قراردادی بین این هلدینگ و شرکت گاز منعقد شد و طراحی و ساخت توربین ۲۵ مگاوات ملی در سال ۹۳ تکمیل و تست های آن انجام شد.
خالدی با اشاره به اینکه از آن زمان به بعد توانستیم این توربین ها را به شرکتهای ملی گاز و پالایشگاه ها، پتروشیمی ها و نیروگاههای صنعتی و… تحویل بدهیم، اظهار داشت: تابحال توربین هایی که تولید کردیم به بالای ۱۶۰ دستگاه می رسد و با افتخار می توان گفت بیشتر از دو سوم گازی که در کل کشور منتقل می شود در پیک زمستان توسط توروبوکمپرسورهای این شرکت است.
تست تولید توربین های منطبق با شرایط محیطی
وی افزود: در بعضی فرایندهای ارتقای محصول با شرکت گاز مشارکت شده است؛ این موارد شامل افزایش توان توربین به میزان ۱۳ درصد، افزایش راندمان و افزایش بازه های تعمیراتی (زمان های مورد نیاز برای تعمیرات توربین) و… می شود.
وی با تاکید براینکه ما از سال ۹۳ صددرصد دانش فنی طراحی و ساخت توربین های صنعتی را بدست آوردیم، اظهار داشت: نزدیک به ۲۵۰ میلیون یورو برای دانش طراحی و ساخت هزینه شده است.
مدیر این شرکت دانش بنیان با تکیه بر اینکه بر مبنای مطالعات در رنج توربین های صنعتی ۵ تا ۵۰ مگاوات (اگر شرایط اقتصادی اجازه دهد) در بدترین حالت ۱۳۰ توربین و در بهترین حالت بیشتر از ۳۰۰ توربین طی ۱۰ سال آینده نیاز داریم.
به گفته وی، آمریکا عملاً بیشتر از ۵۰ درصد توربین های گازی، نیروگاهی و صنعتی و ۸۰ درصد توربین موتور جت هوایی را تولید می کند پس به ترتیب آمریکا انگلستان، آلمان، ایتالیا، ژاپن و روسیه در تولید توربین ها تسلط دارند.
جایگاه ایران در طراحی و ساخت توربین در مقایسه با سایر کشورها
وی اظهار داشت: بر مبنای آخرین اطلاعات ایران هفتمین یا هشتمین کشوری است که برای توربین های صنعتی و نیروگاهی حلقه صفر تا صد طراحی و ساخت و توسعه را بدست آورده است و اگر شرایط بازار و تقاضا فراهم باشد می توانیم در سایر توربین ها در کلاس های متفاوت هم ورود پیدا نماییم.
خالدی تصریح کرد: حالا از پرینت لیزری در تولید قطعات توربین موتورهای هوایی و توربین های صنعتی و نیروگاهی استفاده می شود که این قضیه برای ما هم فراهم گشته است به صورتی که می تواند نیاز ۲۰ ساله کشور را پوشش دهد. تقریباً همه در حوزه نیروگاهی ظرفیت استفاده از این توربین ها را دارند اما در این شرایط موجود حجم سرمایه گذاری ها کاهش پیدا کرده است.
وی ضمن اشاره به میزان صرفه جویی ارزی با تولید توربین ها در کشور اظهار داشت: کل موادی که از خارج کشور برای تولید توربین ها به کشور وارد می شود زیر ۳۰ درصد است و عمدتاً مقرون به صرفه نیست اما در شرایط کنونی قراردادهای جدید را به معادل نیمایی حساب نماییم حداقل ۲۰-۳۰ درصد در خرید ارزبری کمتری خواهیم داشت و ارزان تر برای کشور است.
وی اظهار داشت: مساله مهم بحث تعمیرات است و اگر نمی توانستیم تولید نماییم امکان تعمیرات توربین ها هم وجود نداشت بنابراین وقتی دانش طراحی و تولید یک توربین را داریم باید قدرت تعمیرات هم داشته باشیم؛ اگر در این برهه امکان تعمیر را نداشتیم ۴ تا ۵ برابر هم نمی توانستیم قطعات یدکی این توربین ها را تأمین نماییم تا صنعت نفت، گاز و پتروشیمی ما بتواند روی پای خودش بایستد.
خالدی تصریح کرد: در کل دنیا شاید ۵ شرکت به صورت متمرکز در زمینه تولید توربین کار می کنند و ما هم این امکان را داریم.
وی با اشاره به اینکه ما امکان صادرات به کشورهای همسایه را داریم، افزود: شرایط صادراتی در این شرکت وجود دارد و درصدد بودیم که با انعقاد قرارداد این توربین ها را صادر نماییم اما به علت شرایط سیاسی و عقد قراردادها این فرآیند متوقف شده است.
گفتگوی ما با یک تولید کننده دانش بنیان دیگر حاکی از این است که به لحاظ پاره ای از مشکلات موجود در ساخت، تولید و دریافت مجوز، کشورمان از نظر دانش فنی و تولید قطعات در وضعیت و جایگاه خوبی به سر می برد و خبر خوش اینکه می توانیم در این حوزه تا حدود خیلی از کلمه خودکفایی استفاده نماییم.
تولید توربین ها در کشور سبب صرفه جویی ارزی شده است
حسین پورفرزانه یکی از مدیران سازنده نیروگاه و تجهیزات نیروگاهی درباره توان داخلی کشور در این حوزه می گوید: تحریم های صنعت هوایی ما، سبب شده که هزینه خطوط هوایی جهت نگهداری ناوگان به شدت بالا برود که بنابراین ما در مجموعه دانش بنیان خود این تهدید را شناسایی کرده و با ورود به بخش موتورهای توربینی هوایی در جهت رفع نیاز کشور، اقدام کردیم.
وی با اشاره به اینکه حالا در وضعیتی هستیم که بدون احتیاج به خارج از کشور با تجمیع درخواست ها، می توان نیاز کشور به توربین ها را صد در صد در داخل کشور تأمین کرد، اظهار داشت: وضعیت توربین سازی در کشور به مراتب خوبی رسیده ولی این آغاز راه است. در واقع روند پیشرفت این گونه بوده که ابتدا با خرید موتور و تحویل به مشتری آغاز کرده ایم، سپس مونتاژ کار خوب و بعد سازنده قطعه خوبی شدیم؛ در همین راستا ماشین های موجود را ارتقا داده ایم و در خیلی از حوزه ها طراحی می نماییم که لازم است هم در طراحی و هم در ساخت از توان حداکثری کشور بهره ببریم.
وی اظهار داشت: خوشبختانه نمونه هایی از مهندسی معکوس و طراحی در سالهای اخیر در کشور انجام شده که می توان بر همین مبنا گفت در زمینه دانش طراحی و توان مهندسی جایگاه نسبتاً خوبی در کشور داریم.
وی اظهار داشت: یکی از چالش های ساخت توربین ها اجرا و ساخت است که در زمینه ساخت، تلاش می نماییم که با اعتماد به شرکتهای داخلی و پشتیبانی از آنها ظرفیت سازی نماییم.
پورفرزانه با اشاره به اینکه در زمینه قطعه سازی توربین توانایی طراحی، تولید و توسعه اساسا در کشور وجود دارد، اظهار داشت: البته هر جا لازم بوده هم از زنجیره صنعتی بین المللی بهره برده ایم. آنچه که مهم می باشد، داشتن توانایی و خودکفایی است.
وی در مورد فرآیند دریافت مجوز و استانداردها از صفر تا صد و مشکلات آن اظهار داشت: قطعاً، اجابت استانداردها و قوانین هزینه دارد. در صنعت هوایی این قوانین بر پایه تأمین ایمنی مسافران بوده و هزینه زیادی برای اجابت قوانین پرداخت می شود. مثلاً برای دریافت گواهینامه فقط یک پره کمپرسوری، تعداد زیادی نمونه تخریب می شود، مقدار زیادی فعالیت مهندسی و طراحی و چندین تست باید صورت گیرد تا نیازهای قانونی برطرف شود. با عنایت به ضرورت وجود ایمنی، ما متعهد به اجرای تک تک استانداردها و قوانین هستیم. همینطور در حوزه توربین گاز زمینی، بعضی از قوانین وجود دارد که عمدتاً بر پایه الزامات محیط زیستی هستند که تولیدات مجموعه در محدوده مجاز و مطمئن قرار دارد و مشکلی وجود ندارد. در بخش استانداردها، معمولاً کارفرما مشخص می کند تا استاندارد رعایت شود یا خیر که معمولاً در زمان عقد قرارداد با کارفرما در مورد آن مذاکره می شود.
وی با تکیه بر اینکه تولید توربین ها در کشور سبب صرفه جویی ارزی شده، بیان نمود: نه تنها از خروج ارز جلوگیری کرده، بلکه با صادرات و اجرای پروژه در کشورهای دیگر، ارز آوری قابل توجهی صورت گرفته است. ان شا الله در حوزه هوایی هم در آینده ای نزدیک، صادرات قطعه و همینطور خدمات مهندسی بین المللی عرضه خواهد شد.
در صنعت توربین سازی نه تنها از خروج ارز جلوگیری شده، بلکه با صادرات و اجرای پروژه در کشورهای دیگر، ارز آوری قابل توجهی صورت گرفته است. انشاالله در حوزه هوایی هم در آینده ای نزدیک، صادرات قطعه و همینطور خدمات مهندسی بین المللی عرضه خواهد شد پورفرزانه اظهار داشت: بالاخره ما صنعت توربین سازی را مدت زمان زیادی نیست که شروع کرده ایم. این مورد را هم باید در نظر گرفت که رشد صنعت هم همگون با صنعت توربین سازی پیش نرفته و هنوز جای رشد دارد. افق روشنی از این بابت دیده می شود. می بایست فرصت لازم را به صنعت داد تا کمبودها از زیر ساخت ها رفع گردد.
وی در مورد استفاده از آخرین تکنولوژی ها در ساخت توربین در این گروه صنعتی اظهار داشت: موتورهای هوایی مورد استفاده در ناوگان هوایی از به روزترین تکنولوژی ها استفاده می نمایند. در حوزه زمینی نیز، پروژه توربین کلاس F را دارد که از تکنولوژی های روز بهره می گیرد. وی از اهمیت تولید محصولات جدید در این عرصه اظهار داشت: تولید محصول جدید با عنایت به تقاضای بازار و در کنار آن هم بحث رقابت وجود دارد و اساسا هر بار اجرای یک پروژه به دلیل بزرگی، بخش صنایع مرتبط و مراکز دانشگاهی را درگیر خواهد نمود.
وی با اشاره به اینکه ما همواره برنامه هایی برای صادرات این توربین ها داریم، اظهار داشت: هم اکنون هم با وجود همه تحریم ها صادرات بعضی از محصولات در حال انجام می باشد.
پورفرزانه تصریح کرد: امیدوارم حمایت کافی از افرادی که در این صنعت فعال می باشند بشود.
محققان و مهندسانی که در زمینه تولید توربین های گران قیمت فعالیت می نمایند، حالا توانسته اند در زمینه تعمیر و نگهداری آنها هم ورود پیدا کنند تا بی نیازی از کشورهای سازنده توربین ها اثبات و از طرفی نیاز کشور در این حوزه تأمین شود.
به گفته مسؤلان شرکتهای دانش بنیان حالا علاوه بر تولید توربین های مورد نیاز کشور، امکان توسعه این محصول گران قیمت و کاربردی هم وجود دارد و همینطور پیشبینی دست اندر کاران حکایت از آن دارد که تا دو سال دیگر به مرحله ای از پیشرفت در توربین سازی می رسیم که توربین های پیشرفته با قابلیت های بالا به صنعت تزریق خواهد شد.
منبع: 8pool.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب